اهمیت زبان بدن در مهارت های ارتباطی و تکنیک های آن
زبان بدن چیست و چرا یکی از مهم ترین مهارت های ارتباطی است؟ در این مقاله از آکادمی مثبت تو قرار است در مورد مهارت زبان بدن و تکنیک های آن در زندگی اجتماعی و ارتباطات صحبت کنیم. تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
زبان بدن چیست؟
فرض کنید قرار است یکی از دوستان قدیمی را در کافی شاپ ملاقات کنید و زمانی که او شما را می بیند به یکی از این دو شکل برخورد کند :
یک. از دور که شما را دید بلندشده و چند قدمی سمت شما میآید و بدون گفتن حتی یک کلمه شمارا در آغوش میگیرد
دو. شمارا میبیند، لبخند سردی زده و با چهرهای بیتفاوت از کلمات احوالپرسی استفاده میکند. عباراتی مانند “خوشحال م که تو رو می بینم و سالها ازت دور بودم” را می گوید اما با لحنی رسمی و یکنواخت!
چه تفاوتی میان این دو برخورد است؟ در برخورد اول حتی یک کلمه گفتهنشده و در برخورد دوم عباراتمثبت بیانشده اما چه میزان گرما و صمیمیت عاطفی بهدستآمدهاست؟آن چیزی که این دو برخورد را از هم متمایز می کند، زبان بدن است. به نظر میرسد پیامی که ما بهم میدهیم امری فراتر از کلماتی است که میگوییم و آن زبان غیرکلامی است که معنای واقعی را می رساند طوری که حتا برخورد دوم که خالی از رفتاری صمیمی است ممکن است سرد و توهین آمیز تلقی شود. در این مقاله به زبان بدن و چگونگی اهمیت آن در رابطه اشاره میکنیم
حالت و وضعیت کلی زبان بدن در نگاه اول چگونه است؟
بخش مهمی از پیام های ارتباطی ما در اولین نگاه از وضعیت کلی به دست می آید : او در چه فاصله ای قرار دارد؟ چگونه ایستاده یا نشسته، نحوه قرارگیری دست و پا و سر و گردن چگونه است و حین مکالمه آنها را چگونه قرار داده یا حرکت میدهد؟
شنیدن فعال به هماهنگی بیشتر دو فرد مرتبط است. نه چنان نزدیک که حریم خصوصی بدنی ش را نقض کند و نه چنان با فاصله زیاد که پیام دوری و فاصله بدهد. اگر راه میروند هر دو با آهنگ متناسب در کنار هم باشند و یا هر دو بنشینند سر بایستند. هماهنگی در وضعیت کلی این پیام را میدهد که “گفتگو با تو برای من مهم است”! شیوه نشستن بسته به شرایط کلی ارتباط می تواند متفاوتباشد. در یک جلسه خواستگاری پسندیدهاست که پاها کنار و نزدیک هم، دستها بهم متصل یا روی رانها و تنه کمی متمایل بهسمت فردی باشد که حرف میزند تا این زبانبدن احترام و رسمیت را بتواند بهتر برساند.
در یک عصرانه با جمع دوستان می تواند پاها روی هم باشد و دست ها باز و رها باشد که نشاندهنده صمیمت و پذیرش بیشتر است. بنابراین ژست کلی بدن می تواند حرف های مهمی را به فرد مقابل بگوید. پوشش و لباس شخصی هم حاوی پیام های ناگفتنی است. لباس های اسپورت و بگ دار، ای شرت یا آرایش های فانتزی از فضای راحت و دوستانه می گوید و کت و شلوار یا مانتوهای بلند و رنگ های طوسی، قهوه ای اغلب حکایت از رسمیت بیشتر است.
حرکت کلی زبان بدن حین گفتگو چگونه است؟
وضعیت بدن ثابت نیست و نکته کلیدی در زبان بدن همین است که این حالت، پویایی و تغییرات لحظه ای دارد. هر حرکت ما حاوی پیامی بهخصوص می تواند باشد. در گفتگویی که مهسا با مادر همسرش داشت، در فاصله نزدیک و چهره به چهره او نشسته بود ( نشاندهنده اشتیاق و صمیمیت) گفتگو به آرامی شروع شد و ادامه یافت اما زمانی که مادر همسرش از جاری مهسا شروع به تعریف کرد، به سمت پشت صندلی تکیه داد (ایجاد فاصله بیشتر) و مشغول بازی با گربه خانگی ( نشان از ناخوشایندی از موضوع مورد بحث) شد. یک نکته مهم این است که زبان بدن ما مانند کلماتما ریشه در حس های ناخوداگاه ما از رابطه با آن فرد دارد.
دورشدن مهسا از مادر همسر را شاید بتوان در تعارضی جستجو کرد که بهشکل ناخودآگاه بین او و جاریاش وجوددارد و با طرفداری ازاو موجب دوریفیزیکی (و نوعی ابراز خشم) شدهاست. در واقع دو نکته وجود دارد که بخشی از یک ارتباط اثربخش را تشکیل می دهند.
یک. فاصله دو فرد ، هماهنگی در حرکت، ژست کلی در حین گفتگو پیامهای مهمی میدهند
دو. بخش مهمی از این پیام های پنهان می تواند ناخودآگاه منتقل شود و فرد دقیقا خودش “انتخاب نکرده باشد که در هر لحظه چه حالتی داشته باشد ”
نگاه و حالات چهره ای چه پیامی دارد؟
گوش دادن فعال با نگاه به چهره یا چشم های فرد گوینده همراه است و در آن اشتیاق و جستجوگری برای فهم بیشتر وجود دارد. بنابراین چک کردن گوشی همراه یا بازی با اشیا و وسایل اطراف، نوعی قطع نگاه و ارتباط چشمی است. حالات چهره ای مهم است بتواند هیجان رابطه را نشان دهد. وقتی صحبت از یک مساله خنده دار است یک تبسم طبیعی برای همراهی کافی است! گاهی موضوع گفتگو شوکه کنندهاست و با بالابردن ابروها و کمی بازترشدن پلکها همراه است. احساس غم را با نگاه رو به پایین و لبهایی که دو سمت آن به پایین گرایش دارد نشان میدهیم.
” لحن و آهنگ ” چه معنایی به کلام میدهد؟
سعيد در پیامک برای پدرش نوشت: “من تا یازده با دوستام بیرونم” و پدر جواب داد” بسیار خوب” سعید فکر کرد منظور پدر این است که “خیلی خوبه که اطلاع دادی و اوکی هست” اما لحن پدر حالت کنایی داشته و میخواسته بگوید “خیلی خب! چهکارهای نادرستی!” مشکل پیامهای متنی همین است که لحن خاصی ندارد و بنابراین گاهی دومعنای کاملا متفاوت ازآن گرفتهمیشود.
یکی از جنبههای پنهان و البته تعیین کننده ی یک ارتباط، آهنگی است که به کلام میدهیم. در واقع معنای یک جمله را نمی توان فقط در لغت نامه فهمید بلکه تون کلام، لحن و احساسی که با آن کلام همراه است معنای آنرا نشان میدهد.
ارتفاع بالای کلام اغلب از هیجان هایی مانند شادی یا خشم بر می آید. در شادی این هیجان به شکلی مثبت و در جهت نزدیک شدن افراد و سازندگی است اما در خشم، در جهت تخریب و موجب ترسیدن و فاصله ی دیگران است. ارتفاعپایین صدا در افسردگی دیدهمیشود و حالت لرزان کلام در اضطراب و بیقراری. تاکید و فشاری که بر برخی کلمات وارد می کنیم معنایی متفاوت به آن میدهد.
رضا در جلسه زوج درمانی این جمله را به دو شکل می توانست به کار ببرد با دومعنای کاملا متفاوت :
مهمونی رفتن با این دوستاش منو ناراحت می کنه
1. تاکید روی کلمه ی “مهمونی” یعنی مشکل در بقیه ارتباط هاش با دوستاش نداره و مساله اصلی فعلا ، مهمونی رفتن ه
2. تاکید روي کلمه ی “این” یعنی مساله دوستان ش هست حالا در هر نوع ارتباط اما دوستان دیگری هم هستند که مورد تایید ن
مشاهده می کنید که تاکید ما بر یک کلمه چقدر معناي متفاوتی می تواند تولید کند.
نکته مهم در این مورد این است که “پیامک یا متن ها را تا زمانی که از احساس حاکم بر آن آگاه نیستیم ملاک قطعی برای تصمیم قرار ندهیم و درباره موضوعات مهم گفتگویی هرچند تلفنی بین ما برقرار شود تا متوجه لحن و آهنگ کلام باشیم ”
سخن آخر مثبت تو
بخش مهمی از پیام در یک گفتگو به شکل “غیر کلامی” منتقل میشود. ما فقط کلمات و جملات را نمی رسانیم بلکه فاصله، حالت قرارگیری، حالت چهره ای، امتداد نگاه، لحن و تاکید ما بر کلمات هم معنای آن را تعیین می کند که از آن با عنوان زبان بدن یاد می کنیم. آگاهی به آن در روابط انسانی بخش مهمی از مهارت ارتباط موثر است.
دیدگاهتان را بنویسید