زوج درمانی هیجان مدار چیست ؟
زوج درمانی هیجان مدار چیست و چگونه انجام میشود؟ زوج درمانی شکلی از درمان است که با هدف بهبود رابطه زوج صورت می گیرد و بسته به نگاه به رابطه سبک های متفاوتی دارد. یکی از شناخته شده ترین سبک ها درمان رابطه بر اساس رویکرد هيجان مدار است. در ادامه مطلب قرار است در مورد زوج درمانی هیجان مدار صحبت کنیم، با ما تا انتهای مطلب در آکادمی مثبت تو همراه باشید.
منظور از زوج درمانی هیجان مدار چیست؟
برای درک واضح تر از زوج درمانی هیجان مدار به روایت مهری و مسعود توجه کنید : مهری کارمند اداره مالیات است و در زمانهایی از سال مجبور میشود ساعات طولانی در منزل پای سیستم باشد. همزمان با او مسعود همسرش به کارهای اداری بیرون از منزل رسیدگی می کند. ظاهرا همه چیز درست طی میشود اما مهری شدیدا از بیرون رفتن مسعود دلشوره میگیرد و با او در این روزها بدرفتاری می کند.
آن دو وارد زوج درمانی هیجان مدار شدند و مشخص شد که رفتن مسعود در زمان گرفتاری مهری یادآور روزهایی است که مادر مهری او را رها می کرد تا به کلاس های درس برسد و او دختری خردسال و تنها و وحشت زده می شد. مسعود هم در این شرایط بهترین حمایت را در انجام کاری بیرون از منزل میدید به مانند پدرش که اغلب اوقات بیرون از خانه بود.
آگاهي مهری از این سبک وابستگی بیش از حد نشان داد که این مسعود نیست که حال او را بد می کند بلکه تکرار سبکی ناایمن از دلبستگی است
درمانگر به آن دو کمک کرد در وهله اول این نوع از بودن در رابطه را بفهمند و آن را جایگزین سبکی ایمن کنند. دلبستگی ایمن به معنای پذیرش دوری از یکدیگر بدون تجربه اضطراب شدید است. این مثال مفهوم اصلی کار در زوج درمانی هیجان مدار است. در این مقاله به اصول کلی زوج درمانی با رویکرد هیجان مدار اشاره می کنیم
اصول زوج درمانی هیجان مدار چیست ؟
اجازه بدهید مروری کوتاه درباره ی ” سبک های دلبستگی” داشته باشیم. دلبستگی پیوند بین شیرخوار و مراقب است. از یک سو انواع نیازها و از سویی تامین آن از سوی مراقب. دلبستگی در سال اول بین شیرخوار و مراقب شکل میگیرد و پایه ای برای سایر روابط عاطفی و بین فردی در سالهای آینده زندگی می شود. یکی از این روابط مهم رابطه با شریک عاطفی است. در زوج درمانی هیجان مدار هدف شناسایی الگوهای ناسازگارانه در شیوه ی دلبستگی زوج است. جایی که یک زوج در برخورد با نیازها دچار مشکل است و با اضطراب شدید، فاصله گرفتن و یا رفتارهای سردرگم کننده با آن روبرو میشود که به ترتیب در سبک دلبستگی اضطرابی، اجتنابی و سازمان نایافته دیده میشود.
یکی از مراحل مهم در این درمان جایگزینی این سبک از رابطه عاطفی با الگوهای امن و سالم ارتباطی است. تغییرات در این درمان در حال رخ دادن است اما نه در نوع و نگاه کلی، تخلیه هیجانات ( کاتارسیس) یا تقویت مهارت ها که این ها از محورهای اساسی در زوج درمانی هیجان مدار است بلکه در فرمول بندی ( درک مفهومی از علت ایجاد اختلال) و بیان تجارب هیجانی جدید. این تغییرات داستان( drama) تعامل زوج را بهتر منتقل می کند و بتواند نیازهای دلبستگی زوج نسبت به هم را بهتر نشان دهد.
خواستگاه درمان هیجان مدار از کجاست؟
این درمان برخاسته از نگاهی اومانیستی ( انسان گرا) و سیستمیک است به این معنا که توجهی اساسی به نیازهای فرد و تجارب احساسی و هیجانی او دارد و صرفا خود او را ملاک قرار نمیدهد و به تعاملات فرد با دیگری نیز می پردازد. این درمان با خلق دلبستگی ایمن در رابطه زوج کمک می کند. این مدل ترکیبی از دیدگاههای درون روانی و توجه به رابطه بین فردی است. برای دسترسی به هیجان ها، پذیرش مسئولیت و مشغول شدن با رابطه کمک می کند.
مراحل درمان در زوج درمانی هیجان مدار چیست ؟
اولین مرحله در این رویکرد محدودسازی چرخه ی تعاملات منفی بین زوج است که اصطلاحا به آن cycle de escalation میگن . زوج می تواند بفهمد چگونه برای هم هیجانات منفی ایجاد می کنند و آن را دریافت کرده و مانند یک چرخه استمرار پیدا می کند.
مهری وقتی رفتن مسعود را دید دلشوره گرفت ( عدم تامین نیاز دلبستگی ش) و با کوچکترین تاخیر مسعود قبل از مهمانی با او پرخاش کرد( هیجان منفی) . مسعود هم به جای دریافت احترام ( عدم تامین نیاز دلبستگی ش) به الگوی ناکارآمد دلبستگی ش ( که اجتنابی است) بازگشت و محیط را مجددا ترک کرد و با مهری حرفی نزد. مجددا مهری فقدان مسعود را تجربه کرد و مجددا تکرار همان هیجان ها رخ داد…. در این مرحله از درمان آگاهی مهری و مسعود از این چرخه ی ناکارآمد و تلاش برای محدود کردن آن صورت گرفت.
مرحله دوم بازسازی تعاملات و reframing است. در این مرحله تلاش برای فرم دهی مجدد به تجارب هیجانی آن دو صورت میگیرد تا بتوانند اتصالات جدید و ایمنی را باهم تجربه کنند. در بیان ساده این مرحله آرایش جدید زوج در قرارگیری نسبت به همديگر است. دو نفر تشویق میشوند تا در یک روند مشترک، ساختاریافته و متمرکز آسیب پذیری و نیازهای خود و همسر شان را واکاوی کرده و به اشتراک بگذارند تا با شیوه ی سازگارانه و جدید نیازها پاسخ داده شود.
مرحله سوم تثبیت یا consolidation است که به زوج کمک می کند از پیوند جدید عاطفی استفاده بیشتری کرده و بتوانند برای مشکلات هر روز از آن بهره ببرند.
جلسات درمانی چه تعداد و برای چه مدت است؟
درمان هيجان مدار یک درمان کوتاه مدت است که به طور معمول بین ٨ تا ٢٠ جلسه طول می کشد تا زوج سه مرحله فوق را طی کند. با یک حساب سرانگشتی مرحله اول یعنی بازشناسی چرخه ی تنش و توقف آن ٧۵ درصد از تعداد کل جلسات را در بر میگیرد. سایر جلسات برای مراحل دوم و سوم است. البته رواندرمانی هر زوج ممکن است در زمانهایی بیشتر از این نیز به درازا بکشد و این اعداد تخمینی کلی از تعداد جلسات است. برای مشاوره آنلاین روانشناسی میتوانید از لینک مربوطه یا شماره تماس درج شده در بالای سایت استفاده کنید.
منبع:
Society of clinical psychology, APA
Emotional Focused Couple therapy
دیدگاهتان را بنویسید